Si e perceptojnë studentët shkencën dhe teknologjinë?

Në shumë vende të zhvilluara, ka një rënie të ndjeshme në numrin e studentëve në kurset shkencore e teknologjike (S&T). “Europës i nevojiten më shumë shkencëtarë” është titulli i një raporti nga Grupi i Nivelit të Lartë mbi Rritjen e Personelit për Shkencën dhe Teknologjinë (EC, 2004). Ky raport analizon kushtet e S&T në Bashkimin Europian dhe i kushton vëmendje të veçantë numrit të personave që zgjedhin studime dhe karriera në S&T. Titulli i raportit ndalohet tek fakti që rënia e rekrutimit në studimet S&T shihet si një problem i madh në shumicën e vendeve Europiane. Të njëjtat tendenca shihen në ShBA dhe në pjesën më të madhe të vendeve të tjera të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OBEZh).

Është paradoksale që pjesa dërrmuese e vendeve ku ekonomitë mbështeten në S&T po përjetojnë, tek të rinjtë, një mungesë interesi në studimet dhe karrierat S&T. Rëndësia ekonomike e një numri të lartë inxhinjerësh e kuadrosh shkencorë është pranuar gjerësisht. Por të rinjtë nuk i zgjedhin studimet e karrierat për të mirën e ekonomisë së vendit. Ata i mbështesin zgjedhjet e tyre (kur u jepet mundësia për të zgjedhur) në interesat, vlerat e prioritetet e tyre. Është e qartë që në vendet më të pasura studimet e punësimi në S&T nuk ka tërheqjen e disa dhjetëvjeçarëve më parë.



Mungesa e interesit në S&T në shkollë e më tej është problematike jo vetën për ekonominë, por edhe për demokracinë, pasi pjesa dërrmuese e vendimeve në shoqeritë moderne kërkojnë ballafaqimin e argumenteve shkencorë kundrejt gjykimeve vlerore. Një popullsi votuese me arsimim shkencor të mangët mund të manipulohet lehtësisht prej propagandës.

Për këto arsye, është e rendësishme të kuptohen qëndrimet, prioritetet dhe interesat e brezit të ri në lidhje me S&T: ky është qëllimi i studimit ROSE (Relevanca e Arsimimit Shkencor).

ROSE (Relevance of Science Education)

ROSE është një studim krahasues ndërkombëtar që heton larminë e interesave, përvojave, prioriteteve, shpresave dhe qëndrimet që fëmijët e vendeve të ndryshme sjellin ose zhvillojnë në shkollë. Qëllimi përfundimtar është që të nxitet një diskutim i informuar mbi organizimin e një arsimimi shkencor më relevant e domethënës për nxënësit në mënyra që respektojne ndryshime gjinore dhe diversitetin kulturor. Shpresojmë, gjithashtu, të mësojmë se si mund të nxisim interesin në studimet e karrierën lidhur me S&T. Pas konsultimesh me mësues shkence nga të gjithë kontinentet, ROSE ka zhvilluar një instrument qe përpiqet të analizojë sjelljet e nxënësve 15-vjeçarë.

Instrumenti ROSE ka rreth 250 artikuj – pyetje ose pohime të shprehura thjeshtë që kërkojnë përgjigje në një shkallë Likert me 4 pikë. Kjo mundëson përdorimin e metodave standarde statistikore si llogaritja e mesatareve dhe korrelacioneve. Rreth 40 000 nxënës nga 35 vende morrën pjesë në ROSE, dhe rreth 10 doktorandë nga vende të ndryshme do të mbështeten tek të dhënat e ROSE-s për dizertacionet e tyre. Schreiner dhe Sjøberg (2004) raportojnë në mënyrë të plotë mbi arsyetimin, zhvillimin dhe logjistikën e projektit. Të dhëna të mëtejshme, duke përfshirë raporte mbi mbledhjen e të dhënave nga vendet pjesëmarrëse, mund të merren prej faqes internet të ROSE. Artikuj të ndryshëm krahasues dhe raporte ndërkombëtare janë botuar e të tjerë janë planifikuar.

Perceptimet pozitive për S&T në shoqëri

Kur vëmë re mungesën e interesit në studimet dhe punësimin S&T në disa vende, hipoteza e parë dhe më afërmendsh mund të jetë që të rinjtë në këto vende kanë mendim negativ ose armiqësor kundrejt S&T. Pohime të tilla shpesh ngrihen në debate publike. S&T fajësohet për shumë të këqija të shoqërive moderne, si ndotja, shkatërrimi mjedisor, shpërdorimi i burimeve natyrore, madje edhe konfliktet dhe mjetet moderne të luftimit. A i bazojnë të rinjtë qëndrimet e tyre në supozime të këtilla?


Disa pyetje në studimin ROSE hedhin dritë mbi këtë pyetje. Rezultatet tregojnë se nuk ka armiqësi të përgjithshme kundrejt S&T tek të rinjtë, as në vendet e pasura e as në ato të varfra. Përgjithësisht, përgjigje pozitive u dhanë për pohime si:

Shkenca dhe teknologjia janë të rëndësishme për shoqërinë

Shkenca dhe teknologjia janë të nevojshme për zhvillimin e një vendi

Shkenca dhe teknologjia do të gjejnë kurime për sëmundje si HIV/AIDS dhe kanceri

Falë shkencës dhe teknologjisë do të ketë mundësi më të madhe për brezat e ardhshëm

Shkenca dhe teknologjia i bëjnë jetët tona më të shëndetshme, më të lehta dhe më të rehatshme

Teknologjitë e reja do e bëjnë punën më interesante

Anët pozitive të shkencës janë më të mëdha se pasojat e dëmshme që mund të ketë

Shkenca dhe teknologjia do të ndihmojnë në zhdukjen e urisë e varfërisë në botë

Shkenca dhe teknologjia janë shkaku i problemeve mjedisore
Pjesa më e madhe e nxënësve (moshat 14-16 vjeç) në shumicën e vendeve ranë dakord me pohime si ato më lart, edhe pse ka ndryshime interesante mes kombeve dhe mes vajzave dhe djemve. Në përgjithësi, djemtë janë më pozitivë (apo më pak skeptikë?) se vajzat për S&T, dhe nxënësit në vendet në zhvillim janë më pozitivë se nxënësit e vendeve më të pasura. Por duhet vënë re se mendimi i përgjithshëm për S&T është pozitiv.